Kategoriazeszycie 5-2024, publikacja

dr Witold SYGOCKI – Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa, Polska, e-mail: wisyg@ciop.pl

Otrzymano/Received 24.01.2025. Przyjęto/Accepted 11.02.2025

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest zaprezentowanie praktyk drapieżnych wydawców i organizatorów konferencji oraz zwrócenie uwagi uczestnikom życia naukowego na stosowane praktyki.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Analiza listy tytułów czasopism usuniętych w 2023 roku z bazy Journal Citation Report (JCR) ze szczególnym uwzględnieniem przypadków czasopism publikowanych przez uznanych wydawców. Prezentacja przykładów czasopism reprezentujących różne dyscypliny, weryfikacja informacji podawanych przez wydawców, w tym na temat wskaźnika Impact Factor (IF), zarezerwowanego dla Clarivate Analytics. Weryfikacja czasopism w uznanych bazach Web of Science CC, Scopus.
Wyniki/wnioski: Praktyki drapieżnych firm wciąż są prowadzone i dotyczą także podszywania się pod istniejące czasopisma uznanych wydawnictw (m.in.: Elsevier, Taylor&Francis).
Ograniczenia: Wskazane przykłady drapieżnych wydawnictw mogą być nieaktualne. Firmy prowadzące drapieżne praktyki często zmieniają nazwy, lokalizacje w celu utrudnienia weryfikacji.
Zastosowanie praktyczne: Wskazanie dostępnych dla pracowników naukowych metod weryfikacji potencjalnie drapieżnych czasopism/konferencji naukowych, mających na celu wyeliminowanie publikowania w drapieżnych czasopismach i wygłaszania referatów na drapieżnych konferencjach.
Oryginalność/wartość poznawcza: Temat drapieżnych wydawców podejmowany jest od ponad dekady. W potocznym odbiorze drapieżne praktyki są przypisywane innym niż uznane wydawnictwa. Zaprzestanie indeksowania w WoS CC czasopism wydawanych przez Taylor&Francis, MDPI, Springer pokazało, że może to dotknąć każdego. Wskazanie przykładów drapieżnych wydawców, organizatorów konferencji i zaleceń dla pracowników naukowych wciąż jest potrzebne i aktualne.

Słowa kluczowe

drapieżne czasopisma, drapieżne konferencje, drapieżni wydawcy, komunikacja naukowa, dorobek naukowy

dr inż. Artur PLICHTA – Politechnika Poznańska, Wydział Inżynierii Lądowej i Transportu, plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, 60-965 Poznań, Poland, e-mail: artur.plichta@put.poznan.pl
Dr.-Ing. Katja HEINE – Brandenburgischen Technische Universität Cottbus – Senftenberg, FG Bauinformatik, Geodäsie und GIS, Konrad-Wachsmann-Allee 2, 03046 Cottbus, Germany, e-mail: Katja.Heine@b-tu.de

Otrzymano 13.01.2025. Przyjęto 12.02.2025

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest identyfikacja programów nauczania geodezji i kartografii na studiach budowlanych na uczelniach wyższych w Polsce i w Niemczech, a następnie wskazanie potencjalnych zmian w tym zakresie w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na odpowiednio wykształconą kadrę inżynierską. Rozwijająca się dziedzina geodezji i kartografii musi być wspierana przez rozwój i oferowanie odpowiedniej jakości programów nauczania na studiach licencjackich i magisterskich z zakresu budownictwa.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Badanie przeprowadzono w 2024 roku metodą porównawczą na podstawie programów studiów budowlanych oraz istniejących uregulowań prawnych.
Wyniki/wnioski: Wyniki badania wykazały, że istnieje nagląca potrzeba aktualizacji programów nauczania w zakresie geodezji i kartografii, aby odpowiednio przygotować studentów do nowych wymagań rynku pracy. Kluczowym aspektem tych zaktualizowanych programów jest wprowadzenie do obszarów nauczania nowoczesnych technologii, takich jak systemy informacji geograficznej (GIS), teledetekcja oraz zaawansowane narzędzia analizy danych.
Ograniczenia: Ograniczenia dotyczą przede wszystkim różnic w systemach edukacyjnych Polski i Niemiec, subiektywnej interpretacji danych, ograniczonej liczby analizowanych uczelni, a także braku uwzględnienia opinii studentów i pracodawców, w tym zmieniających się wymagań na rynku pracy.
Zastosowanie praktyczne: Wyniki wskazują na konieczność dostosowania programów nauczania geodezji i kartografii w odpowiedzi na zmiany na rynku pracy w zakresie docelowego profilu absolwenta.
Oryginalność/wartość poznawcza: Badanie wnosi nową wartość poznawczą, analizując szczegółowo programy nauczania goedezji i kartografii na studiach budowlanych, umożliwiając tym samym absolwentom studiów budowlanych poznanie wymagań w zakresie znajomości geodezji i kartografii w przypadku chęci podjęcia pracy za granicą.

Słowa kluczowe

geodezja i kartografia, informacja przestrzenna, program nauczania, jakość w edukacji

prof. dr hab. Marek BUGDOL – Uniwersytet Jagielloński, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, ul. prof. St. Łojasiewicza 4, 30-348 Kraków, Polska, e-mail: marek.bugdol@uj.edu.pl

Otrzymano 24.01.2025. Przyjęto 31.01.2025

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest ukazanie czynników doprowadzających do powstania rozmytej odpowiedzialności w systemie zarządzania jakością.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Wykorzystano wyniki przeglądu literatury oraz dane pochodzące z obserwacji dokonywanych podczas przeprowadzania audytów jakości.
Wyniki/wnioski: Do rozmytej odpowiedzialności dochodzić może, kiedy w niewłaściwy sposób zidentyfikowano procesy kluczowe, nie podjęto właściwej decyzji o sprawiedliwej alokacji zasobów. W konsekwencji dochodzi do fragmentaryczności wykonywanych zadań. Inną przyczyną może być nadmierna centralizacja władzy oraz nieodpowiedni system dodatkowego wynagradzania.
Ograniczenia: Problem rozmytej odpowiedzialności jest przedmiotem badań w wielu naukach, a sama odpowiedzialność może być wartością instrumentalną, a nawet elementem kompetencji. Nie sposób wymienić wszystkich czynników doprowadzających do jej powstania. Z tego powodu ograniczenia artykułu wynikają z zawężenia badań do czynników związanych bezpośrednio z systemami zarządzania jakością.
Zastosowanie praktyczne: Wyniki mogą pomóc osobom zarządzającym unikać konsekwencji wynikających z rozmytej odpowiedzialności.
Oryginalność/wartość poznawcza: W zarządzaniu jakością pojęcie rozmytej odpowiedzialności występuje niezmiernie rzadko. Nie jest ono dobrze zbadane i opisane. Jak do tej pory zwrócono uwagę jedynie na problem niewłaściwie opisanych procedur oraz powiązań w łańcuchu dostaw.

Słowa kluczowe

jakość, system, odpowiedzialność

mgr Sebastian MATYSIK – Uniwersytet Szczeciński, Wydział Ekonomii, Finansów i Zarządzania, Instytut Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, ul. Cukrowa 8, 71-004 Szczecin, Polska
Szkoła Doktorska Uniwersytetu Szczecińskiego, ul. Adama Mickiewicza 16, 70-384 Szczecin, Polska, e-mail: kontakt@sebastianmatysik.pl

Otrzymano 16.10.2024. Przyjęto 21.10.2024

Abstrakt

Cel: Celem artykułu było określenie roli technologii Blockchain w budowaniu lojalności klientów oraz zidentyfikowanie kluczowych wymiarów, które wspierają ten proces. Przeprowadzone badanie miało na celu wypełnienie luki badawczej dotyczącej wpływu Blockchain na budowanie lojalności klientów przez transparentność, zaufanie i efektywność programów lojalnościowych.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Badanie przeprowadzono na podstawie systematycznego przeglądu literatury zgodnego z wytycznymi PRISMA. Analiza obejmowała literaturę naukową dostępną w bazach Scopus i Web of Science, skupiającą się na wykorzystaniu Blockchain w zarządzaniu lojalnością klientów. W procesie badawczym wykorzystano narzędzia oparte na sztucznej inteligencji, co pozwoliło na efektywne przetwarzanie i selekcję artykułów. Treść publikacji także była przygotowywana z wykorzystaniem AI, co zapewniło minimalizację stronniczości, poprawiło spójność analizy oraz zwiększyło replikowalność wyników, co jest kluczowe dla rzetelnych badań.
Wyniki/wnioski: Blockchain rewolucjonizuje programy lojalnościowe poprzez tokenizację punktów, eliminację pośredników i automatyzację procesów. Technologia ta zwiększa przejrzystość i bezpieczeństwo, budując długoterminowe zaufanie klientów. Istotne są także nowe narzędzia, jak BNFT, które wspierają zaangażowanie klientów w środowiskach cyfrowych.
Ograniczenia: Badanie było ograniczone do literatury open access, co może sprawić, że nie uwzględniono wszystkich istotnych badań zaprezentowanych w literaturze światowej. Ponadto brakuje długoterminowych badań empirycznych, oceniających rzeczywisty wpływ Blockchain na lojalność klientów.
Zastosowanie praktyczne: Wyniki mogą pomóc firmom wdrażać Blockchain w programach lojalnościowych, poprawiając efektywność i budując zaufanie poprzez transparentność i automatyzację procesów.
Oryginalność/wartość poznawcza: Badanie wnosi nowe spojrzenie na zastosowanie technologii Blockchain w budowaniu lojalności klientów, między innymi w ramach programów lojalnościowych, oferując kompleksowe ramy koncepcyjne dla firm i badaczy.

Słowa kluczowe

Blockchain, lojalność klientów, tokenizacja, programy lojalnościowe, metoda PRISMA

dr hab. Joanna M. DZIADKOWIEC – Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Polska; e-mail: dziadkoj@uek.krakow.pl
dr inż. Urszula BALON – Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Polska; e-mail: balonu@uek.krakow.pl
dr inż. Paulina KOTERWA – MAEM Polska

Otrzymano 20.06.2024. Przyjęto 05.07.2024

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest prezentacja i krytyczna analiza modelu ALIC (Audit-based Lean Implementations Canvas) jako skutecznego sposobu na wdrażanie rozwiązań z zakresu Lean Management (LM).
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Zastosowano metodę pracy koncepcyjnej oraz metodę analizy krytycznej, syntezy i wnioskowania logicznego.
Wyniki/wnioski: Model ALIC stanowi połączenie elementów, które są wykorzystywane w różnych obszarach zarządzania – w ramach modelu zostały dobrane w taki sposób, żeby skutecznie wspierały wdrażanie narzędzi Lean Management. ALIC bazuje na audycie, na wszystkich etapach wdrażania modelu wykorzystana jest lista pytań audytowych opracowanych na potrzeby modelu. Rdzeń modelu stanowi zestaw podstawowych narzędzi (5S, praca standaryzowana, AUR i SMED oraz Kanban). Do oceny efektywności jest wykorzystywany zestaw wskaźników KPI. W ramach sprzężeń zwrotnych zaprojektowanych w modelu możliwe jest zarówno określenie poziomu wdrożenia Lean Management, jak i określenie efektywności podejmowanych działań.
Ograniczenia: Z analizy modelu ALIC można wnioskować, że prawdopodobnie będzie skuteczny w przypadku przedsiębiorstw produkcyjnych działających w różnych branżach, wymaga to jednak weryfikacji praktycznej na przykładzie przedsiębiorstw z branży innej niż chemiczna. Brakuje również weryfikacji dla organizacji nieprodukcyjnych, analizy w tym zakresie stanowić mogą dalsze kierunki badań.
Zastosowanie praktyczne: Dla menadżerów i przedstawicieli praktyki gospodarczej ALIC może być modelowym rozwiązaniem wdrażania i oceny skuteczności Lean Management. W warstwie teoretycznej stanowi wkład w dyskusję naukową dotyczącą wdrażania Lean Management w aspekcie efektywności i koncepcji ciągłego doskonalenia.
Oryginalność/wartość poznawcza: Oryginalność artykułu wynika z faktu zaprezentowania unikalnego, autorskiego modelu ALIC, umożliwiającego ocenę stopnia zaawansowania oraz efektywności działań w ramach wdrożenia Lean Management.

Słowa kluczowe

Lean Management, audyt, KPI, ciągłe doskonalenie, efektywność

prof. dr hab. Katarzyna SZCZEPAŃSKA – Politechnika Warszawska, Wydział Zarządzania, Pl. Politechniki 1, 00-661 Warszawa, Polska; e-mail: katarzyna.szczepanska@pw.edu.pl

Otrzymano 19.06.2024. Przyjęto 30.09.2024

Abstrakt

Cel: Wskazanie dziedzin nauki oraz dyscyplin naukowych mających teoretyczne i praktyczne zastosowanie w zarządzaniu jakością.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Za pomocą metody analizy i konstrukcji logicznej starano się odpowiedzieć na pytania badawcze: Które dziedziny nauki i dyscypliny naukowe mają zastosowanie w teorii i praktyce zarządzania jakością? Jaki jest zakres dziedzin nauki i dyscyplin naukowych w teorii i praktyce zarządzania jakością?
Wyniki/wnioski: Dziedziny nauki można sklasyfikować (klasyfikacja ogólna i szczegółowa) według kryterium występowania związków z koncepcją TQM oraz systemem zarządzania jakością ISO. Dyscyplinami naukowymi mającymi największy związek z koncepcją TQM oraz systemem zarządzania jakością ISO są: nauki o zarządzaniu i jakości, psychologia, ekonomia i finanse. Pozostałe dyscypliny naukowe (socjologia, filozofia, matematyka i informatyka) cechują się najmniejszym związkiem z koncepcją TQM oraz systemem zarządzania jakością ISO. Największe zróżnicowanie cechuje strukturę ilościową dyscyplin naukowych w dziedzinie nauk społecznych. Wspólną cechą zasad (doskonałości i TQM) oraz wymagań systemu zarządzania jakością ISO są takie same dyscypliny naukowe (nauki o zarządzaniu i jakości, psychologia, ekonomia i finanse).
Ograniczenia: PN-EN ISO 9001 bez uwzględnienia innych systemów ISO w obszarze zarządzania jakością.
Zastosowanie praktyczne: Określenie granic interdyscyplinarności wiedzy w zarządzaniu jakością będących podstawą do realizacji koncepcji organizacji inteligentnej.
Oryginalność/wartość poznawcza: Wskazanie perspektywy badań empirycznych dotyczących wpływu interdyscyplinarności wiedzy na osiągnięcie: (a) celów jakości, (b) wyższej efektywności w zarządzaniu jakością, (c) pożądanych zachowań organizacji.

Słowa kluczowe

jakość, zarządzanie jakością, zasady w zarządzaniu jakością, interdyscyplinarność, TQM, ISO