Kategoriazeszycie 1-2024, publikacja

mgr inż. Mateusz GAWLIŃSKI – niezależny badacz
mgr inż. Patrycja DUL – Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, al. Adama Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Polska
dr inż. Katarzyna ŁYP-WROŃSKA – Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, al. Adama Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Polska; e-mail: klyp@agh.edu.pl

Otrzymano 11.02.2024. Przyjęto 21.02.2024

Abstrakt

Cel: Niniejsze badanie ma na celu zidentyfikowanie możliwości integracji zasad produkcji światowej klasy (WCM) i gospodarki obiegu zamkniętego (CE) w przedsiębiorstwach produkcyjnych w aspekcie zrównoważonego rozwoju.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Wykorzystane metody badawcze obejmują analizę literatury, badania terenowe, analizę danych jakościowych i ilościowych, studia przypadków oraz obserwacje praktyk w organizacjach produkcyjnych.
Wyniki/wnioski: Badanie sugeruje potencjał synergii między WCM i CE, zwłaszcza w kontekście zrównoważonego rozwoju. Wdrożenie tych koncepcji wymaga innowacyjnych rozwiązań technologicznych i organizacyjnych.
Ograniczenia: Ograniczony zakres pod względem branż i regionów, co wpływa na uniwersalność wyników.
Zastosowanie praktyczne: Wyniki wskazują praktyczne wytyczne dla przedsiębiorstw, które stosują zasady WCM i CE dotyczące osiągania zrównoważonego rozwoju.
Oryginalność/wartość poznawcza: Badanie jest oryginalne w swoim podejściu do integracji WCM i CE, zwłaszcza w kontekście środowiskowym.
Oryginalność/wartość poznawcza: Badanie jest oryginalne w swoim podejściu do integracji WCM i CE, zwłaszcza w kontekście środowiskowym.

Słowa kluczowe

World Class Manufacturing (WCM), problem solving, gospodarka obiegu zamkniętego, filar środowiskowy

prof. dr hab. Tadeusz BORYS – Uniwersytet Zielonogórski, Katedra Zarządzania Środowiskiem i Gospodarką Publiczną, Instytut Nauk o Zarządzaniu i Jakości, ul. Licealna 9, 65-417 Zielona Góra, Polska; e-mail: t.borys@wez.uz.zgora.pl
dr hab. Piotr ROGALA – Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Filia w Jeleniej Górze, Katedra Zarządzania Jakością i Środowiskiem, ul. Nowowiejska 3, 58-500 Jelenia Góra, Polska
dr hab. Sławomir WAWAK – Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kolegium Nauk o Zarządzaniu i Jakości, ul. Rakowicka 27, 30-510 Kraków, Polska

Otrzymano 16.01.2024. Przyjęto 30.01.2024

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest analiza różnych, spotykanych w literaturze, podejść do ewolucji zarządzania jakością i zaproponowanie autorskiego pogłębionego podejścia do tej problematyki. Uwaga autorów koncentruje się na różnicach między poszczególnymi generacjami zarządzania, ze szczególnym uwzględnieniem roli, jaką odgrywa w tej ewolucji TQM. Asumptem do zainteresowania się tym problemem było pojawienie się w literaturze naukowej koncepcji jakości 4.0 oraz jakości 5.0, choć do tej pory w publikacjach naukowych nie numerowano wcześniejszych etapów rozwoju zarządzania jakością.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Analiza opierała się na przeglądzie literatury i dostępnych raportów z zakresu aktualnego stanu wiedzy w obszarze zarządzania jakością. Szczególną uwagę zwrócono na publikacje na temat jakości 4.0 i 5.0 zawarte w naukowych bazach danych.
Wyniki/wnioski: Autorzy zidentyfikowali atrybuty przypisane każdej z generacji zarządzania jakością. Określono miejsce koncepcji TQM w ewolucji zarządzania jakością oraz jakości 4.0, rozpoznanej jako nowa generacja TQM, istotnie rozbudowana poprzez digitalizację danych. Zidentyfikowano też wyzwania stawiane przed kształtującą się dopiero generacją zarządzania jakością określaną jako Jakość 5.0 – Sustainable Quality.
Oryginalność/wartość poznawcza: Praca przyczynia się do lepszego zrozumienia ewolucji zarządzania jakością, szczególnie w kontekście problemów związanych z numerowaniem generacji oraz roli TQM w tej ewolucji. Analiza atrybutów poszczególnych generacji oraz ich wpływu na jakość życia wnosi nowe spojrzenie w tym obszarze nauk o zarządzaniu i jakości. Oryginalność polega również na szerokim podejściu do TQM jako filozofii projakościowego zarządzania, co umożliwiło traktowanie jakości 4.0 i 5.0 jako rozbudowy holistycznego podejścia do jakości charakterystycznego dla TQM, którego umownym „punktem startowym” jest jakość 3.0. Oznacza to odejście od tak często spotykanego wąskiego traktowania TQM jako konkretnej metody zarządzania, która powinna już odejść do „lamusa” historii zarządzania jakością.

Słowa kluczowe

zarządzanie jakością, ewolucja, TQM, jakość 4.0, jakość 5.0

dr inż. Joanna MAJCHRZAK – Poznan University of Technology, Pl. Marii Skłodowskiej-Curie 5,60-965 Poznań, Poland; e-mail: joanna.majchrzak@put.poznan.pl

Otrzymano 8.01.2024. Przyjęto 5.02.2024

Abstrakt

Cel: Celem pracy jest analiza porównawcza wybranych koncepcji ogólnej teorii jakości w zakresie: identyfikacji podobieństw i różnic w koncepcjach podziału nauki o jakości, zestawienia i określenia wybranych elementów konwencji terminologicznej oraz wskazania możliwych kierunków dalszych prac badawczych.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: W pracy zastosowano metodę analizy literatury, tak aby za pomocą tej metody wykazać, co znamy i jest zawarte w literaturze, a czego nie ma i należy objąć badaniami.
Wyniki/wnioski: Zestawiono wybrane koncepcje przedmiotu badań teorii jakości i jej miejsca wśród innych dyscyplin naukowych, podstawowe cele nauki o jakości oraz wybrane elementy konwencji terminologicznej. Rozpoznano wyróżniki ogólnej teorii jakości w ujęciu wybranych przedstawicieli Polskiej Szkoły Jakości.
Ograniczenia: W rozważaniach odwołuje się do wyników badań przedstawicieli Polskiej Szkoły Jakości, tj. R. Kolmana, W. Mantury i T. Borysa, których publikacje stanowią znaczący wkład w rozwój ogólnej teorii jakości.
Zastosowanie praktyczne: Systematyka ogólnej teorii jakości stwarza możliwość dla ujednolicenia podejść badawczych, integracji opracowanych metod i rozwiązań problemów jakościowych.
Oryginalność/wartość poznawcza: W pracy odwołano się do koncepcji kwalitologii, rozumianej jako interdyscyplinarna dziedzina wiedzy, kształtowana na gruncie istniejącego dorobku nauk i wiedzy pochodzącej z praktyki, teoria określonego pojęcia, tzn. teoria jakości.

Słowa kluczowe

ogólna teoria jakości, kwalitologia, jakościowe modelowanie przedmiotów, Polska Szkoła Jakości