mgr Anna WENDT – Wydział Zarządzania i Ekonomii, Politechnika Gdańska, ul. Gabriela Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk, Polska; e-mail: anna.wendt@zie.pg.edu.pl
dr hab. inż. Piotr GRUDOWSKI – Prof. PG, Wydział Zarządzania i Ekonomii, Politechnika Gdańska, ul. Gabriela Narutowicza 11/12, 80-233 Gdańsk, Polska; e-mail: piotr.grudowski@pg.edu.pl
Otrzymano 12.12.2023. Przyjęto 15.04.2024
Abstrakt
Cel: Prezentacja oryginalnego modelu wykorzystywanego do oceny/samooceny organizacji w regionalnym konkursie o Pomorską Nagrodę Jakości na podstawie oceny dotychczasowych doświadczeń oraz badania opinii i potrzeb głównych interesariuszy tej inicjatywy. Podstawowym założeniem przy opracowaniu tego modelu jest jego dostosowanie do współczesnych trendów dotyczących doskonałości organizacyjnej oraz upowszechnienie jego stosowania jako obiektywnej podstawy ewaluacji skuteczności i efektywności organizacji prywatnych i publicznych.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Na podstawie integracyjnego przeglądu literatury określono cel opracowania. Dla osiągnięcia tego celu przeprowadzono badania empiryczne, które wykorzystują studium przypadku (case study) konkursów o Pomorską Nagrodę Jakości. W tym kontekście zastosowano metody badań jakościowych, takie jak: ustrukturyzowane wywiady bezpośrednie, analizę materiałów źródłowych oraz obserwacje uczestniczące.
Wyniki/wnioski: Uczestnicy konkursów pozytywnie ocenili proces organizacji konkursu. Dostrzegali jednak problemy związane z wykorzystaniem arkusza samooceny. Były to m.in. zbyt duża pracochłonność związana z wypełnianiem arkusza przez uczestników konkursu oraz niezrozumienie zawartych w nim stwierdzeń i pojęć. Uwagi te potwierdzili także organizatorzy konkursu. W związku z aktualizacją Modelu EFQM, na którego założeniach i zasadach opierały się stosowane dotąd kryteria konkursowe, postanowiono uaktualnić Model Pomorskiej Nagrody Jakości. W tym celu wykorzystano Model EFQM w wersji z roku 2020, aktualną wersję modelu CAF oraz wnioski z przeprowadzonych przez autorów badań jakościowych. Opracowano nową wersję kwestionariusza samooceny oraz dostosowano skalę ocen i punktację stanowiącą podstawę określenia wyników w konkursach.
Ograniczenia: W opracowaniu odniesiono się do wyników badań dotyczących wybranej celowo, jednej inicjatywy konkursowej w Polsce. Ocenę stanu rozpatrywanego zagadnienia ogranicza mała liczba publikacji naukowych dotyczących regionalnych konkursów opartych na modelach doskonałości organizacyjnej.
Zastosowanie praktyczne: Opracowany w roku 2023 model oceny w ramach Pomorskiej Nagrody Jakości może być stosowany jako podstawa rozwoju systemu zarządzania organizacją. Ankieta samooceny jest narzędziem doskonalenia obejmującym wiele obszarów działalności organizacji. Sam udział w konkursie jest poświadczeniem wysokiego poziomu świadomości projakościowej organizacji oraz sprzyjać może wymianie dobrych praktyk na szczeblu regionalnym oraz krajowym i międzynarodowym.
Oryginalność/wartość poznawcza: Zaproponowano oryginalny model oceny/samooceny możliwy do wykorzystania w ramach konkursu o Pomorską Nagrodę Jakości. Model ten może znaleźć potencjalne zastosowanie w innych konkursach o nagrody dla organizacji stosujących zasady doskonałości organizacyjnej, zarówno w kraju, jak i za granicą. Warto zwrócić uwagę na potrzebę upowszechnienia holistycznej idei doskonałości organizacyjnej na szczeblu regionalnym, co sprzyjać będzie rosnącej świadomości dotyczącej koncepcji zrównoważonego rozwoju. Zagadnienie to praktycznie nie występuje jako przedmiot badań w literaturze światowej.
Słowa kluczowe
doskonałość organizacyjna, Model Doskonałości Europejskiej Fundacji Zarządzania Jakością (EFQM), Pomorska Nagroda Jakości, konkursy jakości, samoocena