Kategoriazeszycie 4-2024, publikacja

dr inż. Magdalena NIEWCZAS-DOBROWOLSKA – Katedra Zarządzania Jakością, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Polska, e-mail: niewczam@uek.krakow.pl

Otrzymano 20.06.2024. Przyjęto 05.07.2024

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest scharakteryzowanie możliwości zastosowania sztucznej inteligencji w odniesieniu do bezpieczeństwa żywności w łańcuchu żywnościowym.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Przeprowadzono przegląd najnowszej literatury dotyczącej AI w przemyśle spożywczym w aspekcie bezpieczeństwa żywności.
Wyniki/wnioski: AI ma zastosowanie w procesach w łańcuchu żywnościowym dotyczących różnych jego uczestników (rolnicy, producenci, dystrybutorzy) w charakterze prewencyjnym wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa żywności, jak również w sytuacji wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa żywności. AI daje możliwość gromadzenia, przetwarzania, modelowania, analizowania dużej ilości danych, dlatego jej zastosowanie w przemyśle spożywczym i zapewnianiu bezpieczeństwa żywności jest bardzo szerokie – od monitorowania, przewidywania zagrożenia, zapobiegania, szkolenia, po szybkie reakcje związane z wycofaniem produktu z rynku i informowaniem instytucji i konsumentów.
Ograniczenia: Zajęto się aspektami teoretycznymi, można je poszerzyć o aspekty praktyczne, opinie konsumentów, producentów, instytucji.
Zastosowanie praktyczne: Artykuł wskazuje na ważne zagadnienie zastosowania AI w zapewnieniu jakości w aspekcie prewencyjnym, ale również reagowania na wystąpienia zagrożenia, którego źródłem jest żywność. AI może być stosowana w różnych obszarach. Trzeba pamiętać o etyce i odpowiedzialności w stosowaniu AI.
Oryginalność/wartość poznawcza: Jest to aktualny temat, związany z rozwojem AI, jej zaletami oraz zagrożeniami, które ze sobą niesie.

Słowa kluczowe

sztuczna inteligencja (AI), przemysł spożywczy, zapewnienie bezpieczeństwa żywności, etyka

dr Katarzyna MUSZYŃSKA – Uniwersytet Morski w Gdyni, Dział Armatorski i Praktyk Morskich, ul. Morska 81-87, 81-225 Gdynia, Polska, e-mail: k.muszynska@au.umg.edu.pl
prof. dr hab. inż. Piotr PRZYBYŁOWSKI – Uniwersytet Morski w Gdyni, Wydział Zarządzania i Nauk o Jakości, ul. Morska 81-87, 81-225 Gdynia, Polska, e-mail: p.przybylowski@wznj.umg.edu.pl
dr Violetta SKRODZKA – Uniwersytet Morski w Gdyni, Wydział Zarządzania i Nauk o Jakości, ul. Morska 81-87, 81-225 Gdynia, Polska, e-mail: v.skrodzka@wznj.umg.edu.pl

Otrzymano 14.07.2024. Przyjęto 26.07.2024

Abstrakt

Cel: Celem pracy było zbudowanie katalogu czynności, które pozwolą na opracowanie rachunku kosztów jakości dla statków szkoleniowych Uniwersytetu Morskiego w Gdyni (UMG) oraz zdefiniowanie i przygotowanie listy kosztów jakości zgodnie z przyjętym modelem PAF (prevention cost, appraisal cost, failure cost).
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: W badaniach zastosowano podejście triangulacyjne. W pracy wykorzystano studium przypadku, analizę dostępnej dokumentacji, autorską procedurę wyodrębniania kosztów dla rachunku kosztów jakości na statkach szkoleniowych UMG oraz analizę wskaźnikową.
Wyniki/wnioski: Opracowanie rachunku kosztów jakości w obszarze eksploatacji statków szkolnych UMG może być przydatnym i efektywnym narzędziem zarządzania jakością dla kierownictwa UMG. Prowadzenie rachunku kosztów jakości pozwoli także na analizę i wskazanie pozycji kosztów, które można obniżyć lub zlikwidować. Pozwala także określić przyczyny ich powstawania, co powinno posłużyć ich optymalizacji.
Ograniczenia: Metoda badawcza i dostępność danych pozwalają na branżowe jej zastosowanie. Uzyskane wyniki odzwierciedlają uwarunkowania dla typowego przedsiębiorstwa armatorskiego i nie dają podstaw do daleko idących uogólnień.
Zastosowanie praktyczne: Zbudowany katalog czynności oraz opracowana procedura szacowania kosztów jakości mogą być przydatne do prowadzenia pełnego rachunku kosztów jakości. Zwiększenie kosztów oceny i kontroli powinno wpłynąć na zmniejszenie kosztów napraw, zakupu urządzeń i części spowodowanych awariami czy ich zużyciem.
Oryginalność/wartość poznawcza: Wyniki badań są nowością w polskiej literaturze przedmiotu oraz stanowią inspirację do wprowadzenia pełnego rachunku kosztów jakości, początkowo dla statków szkoleniowych, a docelowo dla całej Uczelni w ramach obowiązującego systemu księgowego.

Słowa kluczowe

koszty jakości, eksploatacja statków szkoleniowych

Sarra Ghrieb – Master’s degree in quality management, Higher National School of Management, Kolea, Algeria; e-mail: sarragherieb4@gmail.com
Amine Ferroukhi – Professor at the Higher National School of Management, LIMGE laboratory, Kolea, Algeria; e-mail: a.ferroukhi@ensmanagement.edu.dz
Lydia Djennadi – Lecturer at the Higher National School of Management, LIMGE laboratory Kolea, Algeria

Otrzymano 14.03.2024. Przyjęto 26.06.2024

Abstrakt

Cel: Celem opracowania jest ustanowienie kompleksowych ram zarządzania zgodnych z normą ISO 22000:2018 w zakładzie produkcyjnym NOUNOURS, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa produktów spożywczych.
Projekt badania/metodyka badawcza/koncepcja: Do osiągnięcia celu badawczego zastosowano metodologię jakościową. Aktywne uczestnictwo w środowisku produkcyjnym firmy NOUNOURS pozwoliło na zdobycie bezpośrednich doświadczeń oraz głębsze zrozumienie kultury, zachowań i dynamiki badanej grupy. Obserwacja uczestnicząca jest szczególnie cenna przy badaniu zjawisk społecznych, praktyk kulturowych i dynamiki społeczności, gdyż umożliwia eksplorację złożonych procesów społecznych w ich naturalnych kontekstach.
Wyniki/wnioski: Wyniki badań podkreślają zaangażowanie kierownictwa w uzyskanie certyfikatu ISO 22000:2018. Ocena planu Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli (HACCP) potwierdza zgodność z obowiązującymi standardami. Niemniej jednak ocena programu wstępnego (PRP) wykazuje obszary niezgodności.
Ograniczenia: Badanie może być ograniczone przez takie czynniki jak: (1) brak niektórych dokumentów ze względu na ich poufny charakter, (2) trudności w otwartej interakcji ze specjalistami, (3) problemy z dotarciem do znacznej liczby respondentów średniego szczebla zarządzania.
Zastosowanie praktyczne: Wdrożenie solidnego systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności i przestrzeganie globalnych standardów, takich jak ISO 22000:2018, przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa i jakości produktów spożywczych NOUNOURS. Ponadto spełnienie wymagań regulacyjnych i uzyskanie certyfikatu ISO 22000:2018 może otworzyć możliwości eksportowe.
Oryginalność/wartość poznawcza: Opracowanie przedstawia nowe perspektywy dotyczące ustanowienia systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności w zakładzie produkcyjnym NOUNOURS, dostarczając cennych wskazówek dla podobnych firm, które dążą do poprawy procedur zapewnienia bezpieczeństwa żywności. Ponadto podkreśla znaczenie przestrzegania międzynarodowych standardów i wymogów regulacyjnych w sektorze spożywczym.

Słowa kluczowe

ISO 22000:2018, HACCP (Analiza Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli), bezpieczeństwo żywności, system zarządzania bezpieczeństwem żywności, mała firma rolno-spożywcza, Algieria